عکس را ادیت کردم به سیاق یکی از ویدیو کلیپ‌های ساندرا. شما جوان‌تر از آن هستید که بخواهید ساندرا را یادتان بیاید. فکر کن دهه‌ی هشتاد میلادی. دخترک آلمانی بود. آن‌وقتها همه‌ی چیزهای خوب و بیاد ماندنی آلمانی بود. خواننده ها. دوچرخه‌ها. شکلاتها. حتی فیلم‌های فلان. ساندرا هم خوب بود. بلوند. و ملوس. لااقل از صدیقه دختر همسایه ملوس‌تر. صدیقه تجسم زیبایی محله‌مان بود. اصلا میس‌محله بود. حالا فکر کن ساندرا از او هم ملوس‌تر. وقتی می‌خندید یک چال گود می‌افتاد روی لپش. آنقدر گود که لابد اگر به پهلو می‌خوابید زیر باران، چاله‌اش پر آب می‌شد. یک آهنگ معروفی داشت به اسمی که یادم نیست. کلیپش هم همین‌شکلی بود. یک بلوز بلند پوشیده بود، بی‌شلوار. کنار ساحل ورجه ورجه می‌کرد و می‌خواند. امشب، من هم یک بلوز بلند پوشیده‌ام، بی‌شلوار. نشسته‌ام و ساندرا گوش می‌دهم. امشب در ِ یکی از اتاق‌های قدیمی دلم باز شده. گرد و خاکش همه جا را گرفته و دارد خفه‌ام می‌کند. کی باشد صبح بیاید.

بالاخره یک روز برگ آخر را رو می‌کنم و کتابی می‌نویسم در باب مضرات نوشتن. می‌نویسم که نوشتن یک مربای هویج شیرین است که سیانور دارد. مرگ شیرین می‌دهد به نگارنده‌اش. هی می‌خورد و هی می‌میرد. بدون آنکه بفهمد از کجا می‌خورد. بدبخت نمی‌داند برای تحریر هر کلمه باید سرک بکشد به پستو‌های تاریک ته خودش. بیل بزند به خاکی که هیچ خورشید و آسمان ندیده. خاک‌های گندیده. بیلِ نوشتن که می‌خورد به آن، تازه بویش بلند می‌شود. آنقدر می‌نویسد و نفس می‌کشد از آن خاک تا مسموم شود. امان از آن تاریک‌خانه‌های اندرون آدمی‌زاد. خوشا آن آدمی که درِ پستو‌ها را قفل می‌کند و می‌رود توی حیاط و زیر آسمان آبی، جفتک می‌اندازد . به شادی شیهه می‌کشد و انکار می‌کند پستوها را. همه این‌ها را یک روز مدون می‌کنم و می‌دهم بزنند مثلا سر درِ سازمان ملل. یا شاید ورودی قطعه‌ی هنرمندان. یک جایی که اهمیت نداشته باشد.
پی‌نویس کنم که یکی بیاد و ربط عکس و متن من را تحویل دهد و ماچ مژدگانی بگیرد.

آخ! امروز راننده ماشین جلویی دلش خواست بی‌هوا یک جایی بزند روی ترمز. دیر جنبیده بودم، سپر ماشینم رفته بود هزارتوی حلق راننده‌اش. اما نرفت. در عوض یک سیب زرد از زیر صندلی قل خورد و پرید بیرون. لابد اینرسی بود دلیلش. یا حالا یکی از دست‌گل‌های نیوتون. یا هر چی. شکفت صورتم با دیدن سیب. از کی لمیده بود زیر صندلی به انتظار ِ ترمز خرکی؟ چه می‌دانم. گرسنه بودم و وسط آن ترافیک انگار خودِ حوا را گذاشته بودند توی بغل گرمم. یکهو زیر لب گفتم«خدا رو کولُمه» و فکرم رفت سمت علی منصوری. فابریکی اصطلاح خودش بود. املت درست می‌کرد توی خوابگاه مزه باقالی‌پلو می‌داد با ماهیچه. هر وقت راضی بود از دنیا می‌گفت «خدا رو کولُمه»، به ضمه لام. آخ! الان چند وقت است که توی گذشته‌ها پرسه می‌زنم عزیزم؟ اوف! خیلی وقته. قدیم‌ها همیشه در آینده زندگی می‌کردم. آینده یعنی همین اینجایی که الان هستم. البته اینجا که نیستم. چون حالا من رفته‌ام توی گذشته. چقدر پیچیده شد جگرم. بگذار یک بار دیگرتوضیح بدهم شاید لااقل خودم فهمیدم. انگاری منِ توی گذشته، همیشه توی آینده زندگی کرده و منِ توی آینده، رفته توی گذشته. این دو تا هیچ وقت هم‌دیگر را ملاقات نکرده‌اند. اصلا کجا ملاقات کنند؟ توی “حال”؟ ولمون کن جان عزیزت. حال که جای ملاقات نیست. حال گه است. حال خر است.
“حال” فقط همین سیب زیر صندلی‌ام است. با آن لک و پیس روی تنش. مزه‌ی ترشش. همین. من هم خوردمش و رفت توی مری و معده و روده و اگزوز. حال همین است. سیبِ از صندلی درآمده و به اگزوز رفته. همین. گاز آخر را که از سیب زدم، دوباره رفتم پیش علی منصوری تا املت درست کند و حالش را ببریم. خدا رو کولُمه علی.

اشکال کار دنیا این‌جاست که همه‌ی قانون‌ها و مقیاس‌هایش را مهندس‌ها و دانشمندان وضع کرده‌اند. همین آدم‌هایی که همه چیز را ثابت فرض می‌کنند و لایتغیر. انگار دنیا آزمایشگاه پدری‌شان است و ما هم موش‌های پستوی آزمایشگاه. برای زمان و مسافت و وزن، واحد اختراع کرده‌اند. خیر سرشان. هر جای کره‌ی زمین هم بروی، واحدها ثابتند. تو چهل تا تشدید بگذار روی این ثبوت احمقانه. حالا! اگر دنیا را می‌دادند دست شاعر و نقاش جماعت. از همین‌هایی که دلشان نازک است به مثابه پر گل. کن‌فیکون می‌شد دنیا. دیگر ثانیه، ثانیه نبود. یک جایی ثانیه، چشم به هم زدنی تمام می‌شد و یک جایی هم تا ته عمر کش می‌آمد. فاصله هم ایضا. متر که متر نبود. یک متر فاصله از لب جهنم کجا و یک متر فاصله از لب ِ یار کجا. اوف! همه چیز همین است ایضا و ایضا عزیزم.حالا بیا و بگو قبل از تو انیشتن به این حرف رسیده و نظریه نسبیت را کرده توی حلق شاعر جماعت. خوب که چه؟
دخترک توی عکس داشت با تبلتش با کسی حرف می‌زد. فاصله صورتشان چقدر است؟ سی و چهار سانتی متر؟ من می‌گویم یک دنیا فاصله هست بین‌شان. هم‌زمان که داری فکرمی‌کنی به نظریه‌ی من و انیشتن، بیا و بغل کن مرا.

این که عکس را کجا گرفته‌ام و چه و چه مهم نیست. مهم روضه‌ای است که می‌خواهم بخوانم. ده سال پیش رفته بودم اسکاتلند برای سفر. آن وقت‌ها پوند بود هزار و خورده‌ای و کارمندها خودشان را که می‌تکاندند، می‌توانستند یک سفر این‌چنینی بروند. حالا فوقش یک بار توی عمرشان. آنجا کنار همه‌ی چیز‌های خوبش، یک چیزی داشت که دل آدم آزاده را چرکین می‌کرد. همه جا دوربین مدار بسته داشت. از اتوبوس و مدرسه و دکان‌ها بگیر تا مستراح و کلیسا و مکان‌های فسق و فجور. سفر که تمام شد و برگشتم ایران، هر جایی منبر مفت و مستمع بی‌کار پیدا می‌کردم، می‌رفتم بالا و نطق بلندبالایی می‌کردم که واویلا. آخر زمان بود اروپا. همه جا دوربین مداربسته. همه جا بیگ برادِر. همه جا چشم‌هایی که می‌پایید آدم‌ها را.
حالا ده سال از منبرهای من گذشته. دوربین‌های مدار بسته که جمع نشد هیچ، دوربین‌های مدارنبسته هم اضافه شده. هر کسی یک چیزی توی جیبش دارد که فیلم و عکس می‌گیرد. هیچ جا امان نداری. مثل چس‌فیلِ توی قابلمه استرس به آدم وارد می‌شود. تا همین چند سال پیش آدم که تندش می‌گرفت، یک بیخ دیوار پیدا می‌کرد و خلاص می‌کرد خودش را. فوقش دو تا لعنت و فحش می‌خورد و تمام. حالا کی جراتش را دارد؟ دست به زیپ نرفته به اندازه دور زمین فوتبال عکاس و فیلمبردار دور آدم جمع می‌شود. عکس و فیلم دوبعدی و سه بعدی و سینما مکس و این‌ها. بعد هم مدرک جرم‌ها کلاسه می‌شوند و ولو توی فیس‌بوک و یوتیوب. همین مکان‌های دست‌جمعی ریزش آبرو و حیثیت. این هم یک نمونه‌‌ی زنده‌اش. واقعا دیگر آخر زمان است و همین روزهاست که سر کله‌ی کسی پیدا شود.