نود و پنج

دیشب من و پسرک دعوایمان شد. سر یک موضوع الکی. اما من خیلی جدی و “بسم اله القاصم‌الجبارین” وار، توبیخش کردم. بعد هم حکم صادر کردم و تفریحات دو هفته‌اش را به کل ملغی کردم. خیلی سنگ‌دلانه و بسم‌اله‌القاصم‌‌‌الجبارین طور. بعد هم گریه‌اش گرفت. خیلی اهل گریه کردن نیست. اما  دیشب گریه کرد. یک چیزی داخل من  فرو ریخت. لابد چون خیلی گریه‌اش را نمی‌بینم. جا داشت من هم پا‌به‌پایش گریه کنم. اما نمی‌توانم در چنین مواقعی گریه کنم. اصلا گریه‌ام نمی‌آید. این طور وقت‌ها حجم اندوه، ته دلم توده می‌شود و قابلیت تبدیل به هیچ چیز دیگری را ندارد. نه گریه، نه فریاد و نه حتی اعتراض. گریه برای موقعیت‌های دیگرست. مثلا سه سال پیش که یک تین‌ایجر با تفنگ رفت سر وقت مدرسه‌ی سندی هوک و بچه ها را بست به رگبار. دو ساعت بعد که من داشتم وسط اتوبان هفتاد‌و‌ پنج رانندگی می‌کردم، خبر را از رادیو شنیدم. بعد هم مصاحبه کردند با کاپیتان آتش‌نشانی شهرشان. کاپیتان چهار جمله‌ی اول را که گفت گریه‌اش گرفت. مرد گنده. من هم خیلی شیک ماشین را نگهداشتم کنار اتوبان و با کاپیتان همراهی کردم. گریه خجالت ندارد. آن هم برای کشته شده بیست تا بچه. کاپیتان هم لابد مثل من فکر می‌کرد. اصلا بعضی چیزها فکر کردن نمی‌خواهد. دوست داشتن. تنفر. گریه. خنده. 

ماجرای سندی هوک برای من شد یک مایل‌استون. نمی‌دانم فارسی این کلمه‌ی مسخره چه می‌شود. سنگ کیلومتر؟ کیلومتر سنگ؟ به هر حال یک نقطه‌ی عطف شد برای من جهت تعدیل روابطم با دیگران. مهربان بودن با آدم‌ها به دلیل خبردار نبودن از آینده. آینده چیز عجیبی است. یک سوراخ سیاه و گود و ترسناک که نمی‌دانیم عمقش چقدرش است.  مثل یک مرداب که پوشیده باشد از برگ‌های نیلوفر آبی. نمیدانی یک متر عمق دارد یا هزار کیلومتر. هزار مایل. البته من از دانستن آینده بیشتر از ندانستنش خوف می‌کنم. کلا من بیشتر با ندانستن موافقم. برای همین هست که هیچ وقت گزارش هواشناسی را گوش نمی‌دهم. نمی‌خواهم بدانم فردا دمای هوا چند است. باران می آید یا آفتابی است. از این میمون پیشگوی چینی و نوستر آداموس و فال‌گیرها هم خوشم نمی‌آید. فردا مثل بچه‌ی توی شکم مادرش است. این‌که آدم بداند این بچه عقب‌مانده است یا نخبه، هیچ دردی را دوا نمی‌کند. در هر صورت بچه‌ی آدم است. درست مثل فردا که دوخته شده به امروز و نمی‌شود آن را جدا کرد و از رویش پرید.

دیشب من و پسرک دعوایمان شد. به ظاهر من غالب بودم و او مغلوب. البته فقط به ظاهر. در باطن من مغلوب بودم. مغلوب خودم و سیستم تربیتی که از راز خلقت هم پیچیده‌تر است. پدر و مادر بودن کار سختی است. درست مثل راه رفتن روی یک طناب نامرئی و نازک. آن‌هم هزار متر بالاتر از زمین و لای ابرها. یک طناب نازک که مرز بین پشیمانی و تربیت صحیح و رستگاری و سرنگونی و بهشت و جهنم و عشق و نفرت است. آدمیزاد که بندباز به دنیا نمی‌آید. تمرین می‌کند و یاد می‌گیرد. موش آزمایشگاهی‌اش هم همین بچه‌ها هستند. آزمایشگاهی که از اساس و بنیاد استاندارد نیست. آدمی که روزی ده دوازده ساعت کار می‌کند و باید با کوهی از پیشامدها دست و پنجه نرم کند، احتمال موفقیتش در این کار تحقیقی پیچیده چقدر است؟ با سخنان شیرین هلاکویی که فقط در شرایط ایده آل و عاری از هر آلودگی صادق هستند، که نمی‌شود بچه تربیت کرد. فوقش با آنها بشود برای شبکه‌ی سه سریال خانوادگی ساخت.

شد چند پاراگراف چرند. قرار بود بشود یک برش نازک از روزگی‌ برای خودم. برای یادآوری و ثبت و آینه‌ی عبرت. اما نمی‌دانم چرا همیشه این برشهای نازک این قدر کلفت از آب در می‌آیند.

نود و چهار

مادرم زنگ زده بود از ایران. نگران آمدن ترامپ بود. می‌خواست ببیند ما را از مملکت پرت می‌کند بیرون یا نه. برایش گفتم که احتمالا نه. می‌دانستم که زنگ می‌زند و می‌دانستم که نگران می‌شود. درست مثل مامورهای آتش‌نشانی است. همیشه در وضعیت قرمز و استندآپ است برای نگران شدن. با چشم‌های نیمه‌باز می‌خوابد. هزار بار برایش گفته‌ام که کم‌کم باید یاد بگیرد تا دیگر نگران من نباشد. باید خودش را از نگرانی بازنشسته کند. هر بار هم پوزخند زد و گفت که مادر نشدی که بفهمی. من هم هر بار توی دلم گفتم که خدا را شکر که مادر نشدم. مادر بودن از کار توی معدن ذغال‌سنگ هم سخت‌تر و عذاب‌آورترست.  آن‌ هم با بچه‌های زبان‌نفهم و قدرنشناس امروز. به هر حال بهش گفتم نترس. اگر یک روزی ترامپ خواست ما را بیرون کند، خودمان زودتر برمی‌گردیم. همین را به همکار ترامپی بغل دستم هم گفتم. بهش گفتم که من از خارج شدن از آمریکا نمی‌ترسم. بهش گفتم که آدم‌های مهاجر مثل یک درخت هستند که ریشه ندارند. از جابجا شدن نمی‌ترسند. ترسش همان بار اولی بود که از ریشه و مملکت‌شان بریدند و کشان‌کشان رفتند یک جای‌دیگر. از آن‌جا به بعد فقط یک تنه‌ی بی‌حس و کرختند. هر جایی دلشان خواست می‌توانند بروند. سومالی. انگلیس. ترکمنستان. شاید هم برگردند ایران. بهش نگفتم که برگشتن به ایران آن‌هم برای همیشه خیلی سخت است. زندگی کنار ریشه‌های بریده و تماشای هر روزشان کار سختی است. روح که از جسم جدا شد باید ول کند و برود. این‌که دورِ جسد بخواهد بچرخد و تماشایش کند، ملال‌آور است. این‌ها را برای همکارم نگفتم. حالی‌اش نمی‌شود. توی پنجاه سال عمرش بیشتر از سیصد مایل از خانه‌اش دور نشده. یک دنیای سیصد مایلی کوچک دارد. یک ماهی فسقلی که توی آکواریوم قشنگش پادشاه بوده و فکر می‌کند که پادشاه اقیانوس‌ها هم هست.

مادرم گفت نگران نژادپرست‌هایی است که با آمدن ترامپ و تاریک شدن، مثل خفاش جرات می‌کنند بیایند بیرون. همیشه نگران است. نگران طوفان‌های موسمی که هر از گاهی می‌زند و چهار تا خانه را این طرف و آن‌طرف خراب می‌کند. نگران سیل. نگران زلزله. حالا هم نگران نژادپرست‌ها و نفهم‌ها. بهش گفتم این‌ها جدید نیستند. ده سال پیش یک همکار چلغوز داشتم که همیشه دماغش گرفته بود و مجبور بود با خس‌خس از دهن نفس بکشد. چشم‌هایش هم زده بود بیرون و انگار دسته‌ی گوشت‌کوب را کرده باشند توی باسنش. من هم تازه کار بودم. یک مهاجر تازه کار. هنوز بلد نبودم چطور دسته‌ی گوشت‌کوب را بیستر فرو کنم. یک بار بهم گفت تو با طالبانی؟ یک بار هم گفت که جلیقه انفجاری داری؟ بعد هم هرهر  خندید. بعد هم گفت جاست کیدینگ. و رفت. آن‌وقتها دردم نیامد. دردش چند سال بعد آمد به سراغم. با تاخیر. دقیقا از وقتی که شدم مهاجر کارکشته. متخصص فرو کردن دسته‌ی گوشت‌کوب به باسن شاه‌ماهی‌های توی آکواریوم.

مادرم همیشه نگران است. تنها نگرانی‌ام همین است. وگرنه من که یک درختم که ازریشه بریدم و هیچ کدام این چیزها دیگر به تخمم هم نیست. من فقط مثل این دو تا آدم نشستم کنار آب و منتظرم ببینم چه می‌شود. خرجش بستن چهار تا چمدان است و یک لعنت فرستادن. مادرم، تو فقط نگران نباش.

20160501012001_h23a1958

نود و سه

یک پُلی ته ایالت نیویورک ریخته. بعد از سی و دو سال. کارشناس محترم هم گزارش داده که دلیل ریختن پل fatigue است. سر تا ته علم مقاومت مصالح هیچ چیز جذابی ندارد الا همین مبحث fatigue . خستگی سازه در اثر بارگذاری متناوب. هیچ کدام از این بارگذاری‌ها به تنهایی از توان سازه خارج نیست. اما همین متناوب بودنشان است که خسته‌اش می‌کند. طاقتش تمام می‌شود و می‌ریزد.  این دقیقا همان دلیلی است که بیشتر ما آدم‌ها بابتش می‌میریم. بابت فَتیگ.  بابت تکرار بارهای کوچکی که تمام نمی‌شوند اما تمام می‌کنند. ما عمدتا از خستگی می‌میریم. فقط اشکالش این است توی گزارش مرگ هیچ کس نمی‌نویسند دلیل مرگ خستگی.  بالاخره یک روز علم مقاومت مصالح را باید پیوند بزنند به علم پزشکی قانونی.

این زن هم از خستگی، جلوی چشم من مُرد. به مدت دو ساعت. روی چمن‌ها، زیر آفتاب اکتبر.

20160507211810_h23a2047